नेपाली भाषाको बहुलतावादी वास्तविकता:

-

 

नेपाली भाषाको बहुलतावादी वास्तविकता: आदिवासी भाषिक योगदान, संस्कृतिकरण र भाषिक नीतिको विवाद

— डा. नवराज सुब्बा

सारांश

नेपालको बहुभाषिक र बहुसांस्कृतिक वास्तविकतालाई नकार्दै, प्रज्ञा प्रतिष्ठान जस्ता संस्थाहरूले "भाषाको स्तरीकरण" को आह्वान गरेका छन्। यसले आदिवासी भाषाहरूको योगदानलाई अदृश्य पार्ने र संस्कृत-केन्द्रित नेपाली भाषाको वर्चस्व बढाउने खतरा जनाउँछ। यस अनुसन्धानले भाषिक समावेशिता, आदिवासी शब्दको स्वीकार्यता, र अन्तर्राष्ट्रिय भाषा नीतिहरू को तुलनात्मक विश्लेषण गर्दै, नेपाली भाषाको बहुलतावादी मोडेलको पक्षमा तर्क प्रस्तुत गर्दछ।

नेपालको भाषिक परिदृश्य जटिल बहुभाषिकता र सांस्कृतिक विविधता को उत्कृष्ट उदाहरण हो। तर प्रज्ञा प्रतिष्ठान लगायत संस्थाहरूले "शुद्ध नेपाली" को अभियान चलाउँदै आदिवासी भाषाहरूबाट आएका शब्दहरूलाई अस्वीकार गर्ने प्रवृत्तिले भाषिक समावेशितामा गम्भीर चुनौती उत्पन्न गरेको छ। यस अनुसन्धानले तिन प्रमुख आयाममा केन्द्रित छ:

१. ऐतिहासिक सत्य: नेपाली भाषा खस, आदिवासी र संस्कृतको मिश्रणबाट विकसित भएको।
२. वर्तमान विवाद: संस्कृत-केन्द्रित भाषा नीतिले आदिवासी भाषाहरूको योगदानलाई अदृश्य पार्न खोज्ने।
३. वैकल्पिक मोडेल: भारत, दक्षिण अफ्रिका जस्ता देशहरूको बहुभाषिक नीतिको अनुकरण।

यसले भाषाको प्राकृतिक विकास, सांस्कृतिक न्याय र भाषिक अधिकारको दृष्टिकोणबाट विश्लेषण प्रस्तुत गर्दछ।

कुञ्जीशब्दहरू: भाषिक बहुलतावाद, आदिवासी भाषा, संस्कृतिकरण, भाषा नीति, नेपाली भाषाको इतिहास

Citation

Subba, N. R. (2025). नेपाली भाषाको बहुलतावादी वास्तविकता: आदिवासी भाषिक योगदान, संस्कृतिकरण र भाषिक नीतिको विवाद. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.15613105

Full Article

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

मुक्कुमलुङको आवाज

-
शिरिजङ्गाको सपना, यलम्बरको हुंकार, धेरै टाढाबाट सुनिन्छ मुक्कुम्लुङको पुकार। सयौँ जन्मको सुस्केरा, पहाडको छातीमा, अझै जीवित छ, किरात पुर्खाको गीतमा। यो ढुंगा होइन, आत्माको संकल्प हो, यो वन होइन, प्रकृतिको कसम हो। यहाँ हावा चल्दैन, पुर्खाहरूको श्वास बग्छ, यहाँ पानी झर्दैन, आकाशले आँसु झार्छ। रू पहिरो झरे पनि इतिहास झर्दैन, रूख ढले पनि जरा मर्दैन। हाम्रा देवता छातीमा उभिन्छन्, हाम्रा पुर्खा सम्झनामा दीप बनेर बल्छन्। केबल कारको तुवाँलोले छोप्न सक्छ र? यो पवित्र ढुंगाको उज्यालो बिहान? शब्दहरूले ओझेल पार्न सक्छ र? लिम्बू आत्माको मौलिक स्वाभिमान? हाम्रो यात्रा पहाडसँगै बोल्छ, हाम्रो भाषा हावासँगै बग्छ। हामीलाई उड्न पखेटा चाहिँदैन, हामीलाई चढ्न मेसिन चाहिँदैन। यो भूमिमा टेक्न गहिरो सम्मान चाहिन्छ, यो पवित्रता छुन शुद्ध आत्मा चाहिन्छ। यदि तिमी मुक्कुम्लुङ पुग्न चाहन्छौ भने, पहिले आफ्नै भित्री आवाज सुन्न सक्नुपर्छ।
Read more

Featured Post

-
Image
Dr. Nawa Raj Subba has made notable contributions to Nepali literature, music, and research, particularly in the fields of poetry, Ghazals, patriotic songs, essays, public health, and cultural studies. His works reflect a strong engagement with Nepali culture, society, and the well-being of its people, addressing themes such as national identity, emotional expression, and social consciousness. His patriotic songs emphasize Nepal's natural beauty, cultural heritage, and the unity found in its diversity, while his Ghazals delve into human emotions like love and longing, blending traditional and contemporary elements. Beyond his literary creations, Dr. Subba has conducted research that provides valuable insights into Nepali culture and societal dynamics. His poetry collections, including Jiwan Mero Sabdakoshma , Yatra Adha Satabdiko , Chitkar , and Bich Batoma Byujhera , showcase his lyrical and thematic range. His essay collections, Manko Majheri and Samako S...
Read more